In hun missie om de wereld een beetje beter te maken, geven Jantien Marsman en Julia Boesenach gastlessen op scholen over economie en duurzaamheid onder de titel Toekomstdromen. ‘Wij denken dat onze lessen bijdragen aan de transitie naar toekomstbestendig onderwijs.’
‘Wij ontwikkelen verschillende lesmodules,’ vertelt Jantien, ‘die wij vervolgens zelf komen geven in de vorm van een gastles op basis- en middelbare scholen. Met onze lesmodules willen we het onderwijssysteem informeren over een toekomstbestendige economie.’
Scholen reageren positief op de gastlessen. Julia: ‘De reacties aan het einde van de les, van zowel de docenten als de leerlingen, zijn altijd erg positief. Leerkrachten geven soms aan zelf ook iets nieuws te hebben geleerd en de leerlingen vinden het een fijne balans tussen informatie en interactie. De leerlingen gaan soms ook de discussie aan over onderwerpen zoals voeding; het wel of niet eten van vlees, het gebruik van verpakkingen, de waarde van lokale productie en seizoensgebonden voedsel. Ook hoe we omgaan met spullen, het gebruik ervan en ons koopgedrag.’
Toe naar balans
In de gastlessen komen verschillende begrippen naar voren die allemaal raakvlakken hebben met duurzaamheid, waaronder de 3 P’s. Julia vertelt: ‘Wij kijken naar de P van people en welke keuzes organisaties maken om met de mensen om te gaan die direct of indirect met hun bedrijfsactiviteiten te maken hebben, en wat wij daarvan kunnen leren. Planet gaat over wat er gebeurt met de wereld door de manier waarop wij nu met de aarde omgaan en waar we naartoe zouden willen. Ook het onderdeel Profit komt aan bod: we vertellen over mogelijke circulaire verdienmodellen van verschillende organisaties. Het moet voor de leerlingen duidelijk worden dat deze drie begrippen nu niet in balans zijn met elkaar, maar dat wel is waar we naartoe moeten.’
In hun gastlessen leggen Jantien en Julia de nadruk op ‘een nieuwe economie binnen de draagkracht van de aarde, waarbij wij het menselijke, natuurlijke en financiële (economische) aspect behandelen.’ Onder ”nieuwe economie” verstaan de toekomstdromers het volgende: ‘Handelen binnen de grenzen van de planeet. We willen graag voorbij het lineaire economische systeem, waarbij winstmaximalisatie voorop staat en er wordt gehandeld ten koste van maatschappelijk en ecologisch belang. Binnen de nieuwe economie denken we slim na over de productie van goederen en dragen we hier verantwoordelijkheid voor, omarmen we de diversiteit van de samenleving, is geld het middel en niet het doel, streven we naar behoud van de natuur en stimuleren we juist de initiatieven die ontstaan. Uiteindelijk zien wij daarin veel belangrijke schakels: de overheid, het onderwijs, het bedrijfsleven en natuurlijk ook wij zelf als consument.’
Inspelen op de behoefte van de klas
De oprichters van Toekomstdromen hebben lesmodules ontwikkeld om de jonge generatie op een leuke en interactieve manier te informeren over duurzaamheid. Jantien: ‘Wij nemen de jonge generatie mee langs verschillende bedrijven en in kleine vraagstukken. Zo doen we een quiz om te kijken welke kennis de jongeren al hebben over duurzame onderwerpen.’ Elke klas is natuurlijk verschillend, waarbij de ene groep liever wat meer tijd wil besteden aan een opdracht en een andere groep meer informatie wil of de discussie wil aangaan. ‘Tussendoor proberen we hun kennis en hun mening mee te nemen, en in te spelen op waar de leerlingen op dat moment behoefte aan hebben.’
De twee gastdocenten zien hun rol vooral om leerlingen na te laten denken over actuele duurzame thema’s en hoe complex dit soms kan zijn. ‘Gelukkig zijn er al heel veel positieve voorbeelden als het gaat om de nieuwe economie die we kunnen gebruiken. Onze les is geslaagd als we zien dat leerlingen geïnspireerd raken door organisaties die hier veel mee bezig zijn. De leerlingen worden aan het denken gezet over de verschillende rollen van de consument, de overheid en het bedrijfsleven en gaan naar huis met handelingsperspectief, zodat ze hun bijdrage al kunnen leveren, nu en in de toekomst’, licht Julia toe.
Hun droom: overbodig worden
Rest tenslotte de vraag wat de toekomstdromen van henzelf zijn. Julia: ‘Het ultieme doel is misschien wel dat “duurzaam ondernemen” of gastlessen over een “toekomstbestendige economie” niet meer relevant zijn, omdat we als samenleving een manier hebben gevonden om het volledig te integreren. Dat we met onze acties rekening houden met onze omgeving en zoveel mogelijk willen en kunnen handelen vanuit meerdere waarden dan alleen financieel belang.’
Jantien wil met Toekomstdromen en in haar eigen economielessen leerlingen kennis geven over duurzaamheid zodat zij dit in hun aanstaande leven mee kunnen nemen. ‘Daarnaast hoop ik ook een rol te spelen in de transitie van een school naar duurzaam onderwijs, zowel organisatorisch als in de kennisoverdracht naar jonge generaties.’
Jantien en Julia realiseren zich dat al veel organisaties bezig zijn met het belangrijke thema van toekomstbestendig onderwijs en om daarvoor meer ruimte te krijgen binnen het onderwijs. Ze zien duurzame en circulaire economie als een onderwerp dat geïntegreerd kan worden in veel verschillende vakken. Jantien: ‘Het vakoverstijgende effect is uiteindelijk groter dan alleen een gastles, maar we denken dat onze lessen bijdragen aan die transitie en vinden het leuk om op deze manier onze kennis te delen!’
Jantien Marsman (24) is docent economie bij het Staring College in Lochem. Ze is bezig met de deeltijd opleiding tot tweedegraads docent. Ze rondde de bachelor Technische Bedrijfskunde en de master Circulaire Economie (HAN, Nijmegen) af.
Julia Boesenach (27) studeerde Industrieel Product Ontwerpen (Hogeschool van Rotterdam). Ze verhuisde naar Nijmegen voor de master Circulaire Economie aan de HAN en kwam in contact met Chainable, dat circulaire, modulaire en duurzame keukens maakt. Ze hebben de missie om een eind te maken aan de afval in de keukenindustrie. Sinds augustus 2021 is ze Sustainable Growth Officer bij Chainable.
Ben je na het lezen van dit interview geïnteresseerd in een gastles bij jou op school of benieuwd naar andere mogelijkheden, neem dan contact op met Jantien en Julia info.toekomstdromen@gmail.com.
Tekst: Henk Tameling | Foto: Jantien Marsman
Meer inspiratie:
Hoe behoudt deze afvalheld zijn koers?
Wedstrijd en lesmateriaal ‘De Ideale School’
