Leren in en van de natuur staat nog niet zo vaak op het lesrooster. Werkweken en excursies zoals Ecosafari lenen zich daar perfect voor. Zeker nu vliegreizen ook op scholen ter discussie staan, is er behoefte aan natuurlijke omgevingen die makkelijk per boot, trein of bus te bereiken zijn.
Stranddiertjes zoeken.
De docenten rond het vak Life Science van het Kandinsky College in Nijmegen kozen dit jaar een Duits Waddeneiland als locatie voor een werkweek. Van de 28 H4- en V4-leerlingen had vrijwel nog niemand van het Duitse Waddeneiland Norderney gehoord. Op ruim 300 km van Nijmegen en goed bereikbaar per bus en veerdienst vanaf het Duitse Norddeich waar elk uur een veerdienst je in 45 minuten naar Norderney brengt. Met een low budget jeugdhotel en de Waddenzee en Noordzee op loopafstand een ideale plek voor een ecosafariweekje: buiten leren van en in de natuur.
Het kuureiland (Norderney is één van de oudste kuuroorden van Duitsland) is overzichtelijk klein – het strand aan de noordkant is 14 kilometer lang – en dus uitermate geschikt voor wandelen en fietsen. Een groot deel van het eiland behoort tot het Nationalpark Niedersächsisches Wattenmeer. Voor leerlingen met oriëntatie op het vak Life Science een leuke uitdaging midden in dit werelderfgoed van de Unesco. Een uniek getijdengebied waar miljoenen vogels overwinteren en broeden en boordevol kokkels, mossels, garnalen en oesters.
Ecologie versus economie
Het eiland zelf herbergt 6000 inwoners. Ter vergelijking: Terschelling heeft er bijna 5000 en Vlieland 1200. In het toeristische hoogseizoen kun je die getallen gemakkelijk 4 tot 10 keer vermenigvuldigen. Toerisme en recreatie zijn de kurk waar de Waddeneilanden van Nederland, Duitsland en Denemarken op drijven. In het natuurgebied – dat loopt van Den Helder tot en met het Deense Esbjerg – doen zich binnen de tegenstelling ecologie versus economie de nodige dilemma’s voor die de moeite waard zijn om te onderzoeken. Denk aan keuzes op het gebied van windmolenparken, gas- en olieboringen, havenuitbreidingen, duurzame visserij en natuur-en dierbescherming zoals zeehondenopvang en vogelbroedseizoen.
Vuur, lucht, water, aarde
De docenten van het Kandinsky stelden een programma samen met als pijlers beleven, ontdekken, onderzoeken en recreëren. Biologiedocent Annemieke Brinkerink: ‘In samenwerking met NADO is het gelukt een leuk en uitdagend programma neer te zetten. Doel was om leerlingen het eiland, de natuur en haar bedreigingen te laten ervaren. Alle elementen werden getrotseerd. Vuur, in de vorm van de zon, in overvloed zelfs. De lucht; fietsen tegen de wind in en stuntvliegeren op het strand in de vroege ochtend deed ze echt voelen wat de kracht van dit element kan betekenen voor het eiland zelf. Het water: windsurfen bij een watertemperatuur van 8 graden Celsius is met recht een uitdaging te noemen. Echte bikkels waren het, blijven proberen, blijven volhouden, niemand die het eerder opgaf.
En natuurlijk de Aarde: uit het strandzand en het zeewater werden voor het oog verborgen dieren gevist: krabben, garnalen, kwalletjes en verschillende schelpdiertjes. Als echte vissers liepen ze heen en weer door de golven met traditioneel visserstuig om vervolgens de vangst te beoordelen. Het liefst zouden ze het nog ter plekke opgegeten hebben: versere sushi bestaat niet…’
In het kader van duurzaamheid en klimaatverandering hebben de leerlingen geluisterd naar een inleiding van Henk Tameling over het Waddengebied en gekeken naar de Netflix-documentaire Seaspiracy. Vervolgens gingen ze zelf op onderzoek uit. Zonder schroom stapten ze op eilandbewoners en toeristen af voor vragen, liepen ze op het wad, zochten ze in het slik diertjes en telden ze konijnen. Annemieke: ‘Met soms verbazingwekkend enthousiasme pakten ze het op, erg leuk om te zien.’
Sterren benoemen op het strand
’s Avonds wisten de leerlingen van geen ophouden en nadat het officiële programma geëindigd was, maakten ze tot tweemaal toe een wandeling naar het strand om in het donker de sterren beter te kunnen zien. Met apps werden de planeten (Mars was goed te zien) en sterren zo veel mogelijk op naam gebracht en een enkeling waagde zich het koude water in.
Voor de docenten was het ‘al met al een heel fijne excursie.’ Bij een volgende keer willen ze nog meer focus leggen op de thema’s duurzaamheid en klimaatverandering. Ze weten na deze ecosafari des te beter welke mogelijkheden er zijn. Dus gaat dat vast goedkomen.
NADO organiseert voor leerlingen en docenten Ecosafari-onderzoeksweken op Terschelling. Voor informatie kun je mailen naar: info@academievoorduurzaamonderwijs.nl
Tekst: Henk Tameling, Annemieke Brinkerink | Foto’s: Annemieke Brinkerink
Meer inspiratie:
Wordt Alexia prinses duurzaamheid?
Kinder- en jeugdboeken over klimaat
