Als directeur Benelux bij Sustainable Brand Index (dat onderzoek doet naar consumentenmerken en duurzaamheid) spreekt Annemarije Tillema dagelijks grotere en kleinere bedrijven. Hoe zorgen zij dat de werknemers van de toekomst zich straks thuis voelen in die ándere wereld en hoe sluit het onderwijs daarop aan?
Begin van het schooljaar. Ik breng onze jongste dochter voor het eerst naar het schoolplein. Ik hoop dat haar meesters en juffen haar vertellen over de kwetsbare aarde en haar in staat stellen om de wereld te verduurzamen. Zodat zij, met haar broer en zus, straks als toekomstbestendige generatie klaargestoomd is voor de arbeidsmarkt. Maar zijn de werkgevers ook klaar voor deze nieuwe generatie werknemers, de toekomstmakers?
Meer en meer bedrijven en de mensen die er werken hebben inmiddels heus wel in de gaten dat ze iets moeten met ‘duurzaamheid’. Ze hebben door dat het geen trend meer is, maar serious business. En het besef dat de term duurzaamheid niet meer de lading dekt, dringt ook langzaam door. Hoewel ongebreidelde economische groei niet makkelijk samengaat met een leefbare planeet, willen organisaties tóch groeien. En daarvoor zullen ze na moeten denken over de werknemers van de toekomst.
Duurzame randvoorwaarden
Wát doen bedrijven, en doen zij genoeg, om de nieuwe generatie werknemers, die duurzaamheid veel hoger in het vaandel hebben staan, te verwelkomen? Hoe stellen zij ze in staat om hun volle arbeidspotentieel te benutten en bij te dragen aan verduurzaming? Zijn de HR-managers van nu al bezig met de werknemers van straks, en stellen ze al duurzame randvoorwaarden op waarbinnen zij hun werk kunnen vervullen? Denk aan flexibiliteit, werken in multidisciplinaire teams en KPI’s in relatie tot de GreenDeal, het akkoord van Parijs en de SDG’s. Er ligt veel druk op de werknemers van de toekomst: juist zij moeten het achterstallige werk verrichten om de grenzen van een leefbare aarde duidelijker aan te gaan geven.
Het arbeidspotentieel, dat is het fundament van van je organisatie. In dat bouwwerk komen de toekomstmakers en -bouwers voor flinke uitdagingen te staan. Hoe kan geborgd worden dat ‘systeempijn’ eerlijk verdeeld wordt bij alle systemische veranderingen die nodig zijn. Het kan niet de bedoeling zijn dat toekomstige generaties deze systeempijn vooral moeten dragen. Van fiscale tot sociaal-maatschappelijke systeemveranderingen, op vele vlakken zal het een totaal andere wereld worden waarin de jonge mensen van nu zullen gaan werken; een wereld die er anders uitziet dan waar het onderwijs van vandaag de dag ze voor klaarstoomt.
Frisse, scherpe blik
Snappen organisaties (te beginnen bij HR-managers) wat de nieuwe generatie drijft, in welke werkomgeving zij zich thuis voelen? Hoe zij de motor kunnen zijn voor duurzame verandering in het bedrijfsleven? Bijvoorbeeld door meer in interdisciplinaire teams te werken, met korte, cyclische projecten met een kop en een staart, en misschien zelfs zonder traditionele dienstverbanden.
Elke nieuwe generatie heeft een frisse, scherpe blik op de wereld om hen heen. Daarom zien veel twintigers die net van school of studie komen haarscherp wat niet meer werkt binnen een organisatie en wat toe is aan verandering. Sociaal psycholoog en generatie-expert Aart Bontekoning zegt in zijn boek Nieuwe Generaties in vergrijzende organisaties (2014): ’Alle generaties lijden energieverlies door verouderde sociale patronen, door verouderde manieren van samenwerken, communiceren, organiseren, leiden. De jongste generatie is er het gevoeligst voor.’
Die jongste generatie, geboren tussen 1997 en 2012 (generatie Z), is milieubewuster dan de generaties boven hen (de millennials en generatie X). Intermediair, een online platform voor hoogopgeleide werknemers, beschrijft dat de tieners en twintigers van nu waarde hechten aan transparantie en zelfredzaamheid. Flexibiliteit en persoonlijke vrijheid zijn belangrijke aspecten van hun arbeidsethos. Deze jongeren vinden het belangrijk om een bijdrage te leveren aan de wereld van morgen. En dus zal er meer gekozen worden voor een baan die daarbij past.
Werk dat past bij hun idealen
Steeds meer HR-managers zien dat de aankomende generatie autonoom wil zijn, dus moet je daar als organisatie op voorsorteren. Korte en betekenisvolle opdrachten, korte leercurven, talentontwikkeling, daar ligt de toekomst. Een arbeidsbemiddelaar van het wervings- en selectiebureau YER merkt dat veel jonge professionals een visie en een duidelijke mening hebben over welke werkgevers bij hun gewenste richting passen: ‘Milieu, duurzaamheid en de wereld van morgen zijn belangrijk en deels wordt hier de keuze op gebaseerd. Ze willen achter het product of het project kunnen staan. Soms is die voorkeur nog abstract maar raken ze juist enthousiast van een werkgever die blijkt te passen bij hun idealen.’
Verdiep je als HR-manager, beleidsmaker en directie dus in wat de nieuwe generaties bezighoudt en speel daarop in. Plant zaadjes en laat ze ontkiemen, zodat toekomstige werknemers bewust worden en blijven van de kwetsbaarheid van de aarde. En laat hen in staat gesteld worden om zich verder te ontwikkelen.
Tekst: Annemarije Tillema
Meer inspiratie:
Hoe maak je masterclasses voor docenten?
Inspirerende interviews over verduurzaming op school
