Laat je niet afschrikken door het aantal pagina’s en bijbehorende gewicht van Het Klimaatboek. Zoals uitgever Francien Schuursma van De Bezige Bij het zegt: ‘Je hoeft het niet in één keer uit te lezen, of in een bepaalde volgorde; pak eruit wat je aanspreekt en lees erin wanneer het je uitkomt.’ Daarom een leestip voor de komende vakantieperiode, maar zeker ook voor de maanden erna.
Greta Thunberg in 2018 en haar boek in 2022.
Onder de niet bepaald bescheiden titel van Het Klimaatboek heeft zich een grote groep wetenschappers en kunstenaars verzameld die in afzonderlijke artikelen van beperkte omvang een berg aan informatie, inzichten en persoonlijke waarnemingen presenteren over de klimaat- en milieucrisis. De teksten van wetenschappelijk, semi-wetenschappelijk, politiek en kunstzinnig niveau zijn voorzien van informatieve graphics en indrukwekkende foto’s van mensen, natuur en landschappen.
De kaft (met warning stripes) is een veelzeggend kunstwerk in zijn eenvoud. Op basis van wetenschappelijke data tonen de verticale strepen in koud blauw (vanaf de 17e eeuw) en in warm rood (heden) de progressieve stijging van de temperatuur op aarde.
De warning stripes van de kaft.
Voor lezers van elk niveau
Het boek bestaat uit vijf delen: Hoe het klimaat werkt. Hoe onze planeet verandert. Hoe het ons beïnvloedt. Wat we eraan hebben gedaan. Wat we nu moeten doen. In elk deel staan diverse, helder geschreven artikelen van beperkte omvang waardoor de ogenschijnlijk dikke pil, die bijkans aan een bijbel doet denken, toegankelijk wordt voor lezers van elk niveau. Elk deel wordt met een beschouwing (de blauwe pagina’s) ingeleid door de Zweedse klimaatactiviste en initiatiefnemer van Fridays For Future Greta Thunberg (2003). De titels boven haar inleidingen laten aan duidelijkheid niets te wensen over, zoals ‘We kunnen dit probleem alleen oplossen als we het begrijpen’, ‘Het weer lijkt op hol geslagen’ en ‘Hoe kunnen we ons falen goedmaken als we niet kunnen toegeven dat we hebben gefaald?’
In de inleiding van deel 1 stelt Thunberg dat we het probleem ‘alleen oplossen als we het begrijpen, en bovendien begrijpen dat het probleem per definitie bestaat uit een reeks verbonden problemen.’ Ook geeft zij aan dat de klimaat- en milieucrisis teruggaat tot de kolonisatie en daarvoor: ‘Het is een crisis die berust op het idee dat sommige mensen meer waard zijn dan andere en dat dit hun het recht geeft andermans land, hulpbronnen, toekomstige leefomstandigheden en zelfs hun leven af te pakken. En dat is nog steeds aan de gang.’
Geniet van hoopvolle vergezichten
Het is een boek geworden dat je af en toe oppakt van je leestafel en raadpleegt, een boek dat je de mogelijkheid geeft om vanuit je eigen interesses (wetenschap, kunst, economie, activisme) te wandelen door het bos van de diversiteit. Je doolt door het woud van oorzaken en gevolgen, je griezelt van de afgrond maar je geniet ook van hoopvolle vergezichten. Je houdt greep op je eigen tempo en richting omdat het boek je je eigen route laat uitstippelen. Uiteindelijk kom je aan bij de vraag ‘Hoe nu verder?’ en zelfs pagina’s vol tips onder de oproep ‘Dit zouden we moeten of kunnen doen.’ Voor mij een inspirerende combi van inzichten en uitzichten, van verstand en gevoel, van wetenschap en idealisme. Een boek dat hoop geeft.
Het Klimaatboek. Een initiatief van Greta Thunberg (2022, De Bezige Bij, 478 pagina’s, € 30,-)
Met medewerking van mensen als econoom Thomas Piketty, journalist, publicist en activist Naomi Klein, schrijver Margaret Atwood, landbouwwetenschapper Johan Rockström, paleoklimatoloog Michael Mann, natuurwetenschapper Katharine Hayhoe, klimatoloog Friederike Otto, schrijver Amitav Ghosh, klimatoloog Stefan Rahmstorf, meteoroloog Carlos Nobre, politicus Tedros Adhanom Ghebreyesus en vele anderen.
Tekst: Henk Tameling
Meer inspiratie:
Koplopers van 2022 in het mbo
Circulaire skills: zwemles voor de docent?
