‘Hard werken, veel lachen en goede gesprekken’

Verbinder en Duurzame Docent Thomas Noordeloos is niet altijd even beste vrienden geweest met het onderwijs, en toch verkoos hij het boven de horeca, zijn andere passie. ‘Ik geloof in een goed gesprek met de student, en daag ze uit zodat ze kritisch en met een andere bril naar de wereld om zich heen kijken.’

Thomas Noordeloos heeft een grote aversie tegen traditioneel leren (theorie, klassikaal lesgeven, summatieve toetsen, reproduceren), maar heeft gelukkig mogen ervaren wat onderwijs óók kan zijn: ‘Een plek waar je met studenten een waardevolle tijd creëert van hard werken en lachen. Eigenlijk precies hetzelfde ‘spel’ dat je speelt met je gasten in de horeca wat ik zo aantrekkelijk vond, maar dan met studenten.’

Je maakte een overstap van de horeca naar het onderwijs. Niet direct voor de hand liggend?

‘School en ik zijn zeker niet altijd de beste vrienden geweest, dat klopt. Ik heb wel veel plezier gehad op school, maar al vroeg merkte ik dat ik anders leerde dan mijn medeleerlingen. Mijn geluk is geweest dat ik terechtkwam op een kleinschalige basisschool in Brussel met veel aandacht voor de leerlingen, waar ik me gezien voelde en leerde dat ik niet dom of traag ben, maar een andere aanpak heb van leren.

Na mijn vwo ging ik economie studeren, maar ik voelde me er niet echt op mijn plek en de master Supply Chain Management heb ik daarom niet afgemaakt. Ik herkende mezelf niet in de ambities van medestudenten en zag mijzelf niet werken in het bedrijfsleven. Ik miste het menselijke aspect dat ik wel ervaarde in de horeca. Daar heb ik dan ook met veel passie gewerkt en ik heb zelfs in het proces gezeten van de overname van een horecazaak.

Een vriend stelde voor om eens mee te lopen bij zijn werk bij Helicon (het huidige Yuverta Tilburg). Ik zag zijn bevlogenheid en hoe hij studenten wist uit te dagen. Dat gaf mij het gevoel dat het onderwijs er echt toe doet. Ook de innovatieve kijk van Leonie Heijkants (de toekomstige directrice bij de vestiging waar ik later ben gaan werken) die ik later die dag sprak, inspireerde mij enorm: vakoverstijgend werken, leren buiten de muren van de school en de praktijk de school in halen. Alles viel op zijn plek en ik had voor het eerst weer een concreet doel: hier wilde ik bijhoren, ik wilde het onderwijs in!

Ik ben gestart bij de docentopleiding bedrijfseconomie en ging vrijwel direct stage lopen bij het toenmalige Helicon in Tilburg. En hoewel veel kennissen mij voor gek verklaarden, was dit de beste keuze die ik kon maken. Afgelopen jaar heb ik – zelfs met met veel plezier – de master Circulaire Economie afgerond. Lange tijd combineerde ik vier dagen horeca met vier dagen lesgeven met veel plezier, maar uiteindelijk heeft het onderwijs het gewonnen.’

Bijna een jaar ben je nu Duurzame Docent, wat heeft dat je gebracht?

‘Méér dan alleen erkenning voor hetgeen ik en het team de afgelopen jaren hebben bereikt: zo’n verkiezing geeft niet alleen waardering, het biedt ook hoop. Zeker in de huidige tijd kun je soms het gevoel krijgen dat je er alleen voor staat of dat het er niet meer toe doet. Ik merk dat het de juiste mensen samenbrengt, aandacht geeft aan zaken die belangrijk zijn en dat het anderen inspireert om zich in te zetten voor toekomstbestendig duurzaam onderwijs. Het heeft ook veel deuren geopend en geleid tot vele interessante gesprekken met mensen die míjn enthousiasme en optimisme weer konden voeden.

Door collega’s te spreken binnen Yuverta, die ook prachtige dingen doen als het gaat om duurzaamheid, zowel in het onderwijs als in de bedrijfsvoering, kunnen we ons samen sterk maken voor de toekomstbestendigheid van onze organisatie.

Ik geloof echter ook sterk in de samenwerking tussen middelbaar en hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs als het gaat om transitievraagstukken. In sommige gesprekken met collega’s van andere onderwijsinstellingen hoor ik diezelfde sterke behoefte terug, anderen zijn nog niet zover of nog zoekende. Zo geef je elkaar energie, inspiratie en input om duurzaamheidsvraagstukken ook realistisch aan te pakken; juist door gesprekken met collega’s die er wat verder vanaf staan, blijf je je bewust van je eigen duurzaamheidsbubbel die niet de realiteit van vandaag weergeeft.’

Wat maakt dat jij duurzaamheid in het onderwijs wilt brengen?

‘Voor mij is duurzaamheid sterk gerelateerd aan toekomstbestendigheid. Ik ben ervan overtuigd dat we in onze veranderende wereld vol transities andere keuzes moeten maken en ik vind dat het onderwijs daar een belangrijke rol in speelt.

Op korte termijn moet er meer aandacht komen voor de specifieke toekomstbestendigheid van de verschillende sectoren. Iedere sector heeft namelijk te maken met weer andere aspecten in die veranderende wereld en daar zal het onderwijs zich op moeten aanpassen. Daarnaast vind ik dat we veel meer moeten inzetten op toekomstbestendige vaardigheden. Het raamwerk van de Inner Development Goals geeft hier mooi richting aan.

Op de lange termijn zie ik veel kansen voor een bredere samenwerking tussen het middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en de maatschappij, om  bij te dragen aan maatschappelijk vraagstukken. Om deze kansen te benutten, helpt een nauwe samenwerking met de regio om onderwijs te verzorgen binnen én buiten de muren van onze instellingen.’

Welke van jouw kwaliteiten maakt dat het jou zo goed lukt om je lessen te verduurzamen?

‘Ik weet te verbinden. Hoogleraar Duurzaamheid en Transities Jan Rotmans omschrijft verschillende typen veranderaars goed: je hebt slopers en verbinders. Bij die laatste groep hoor ik. Ik weet mijn handafdruk te vergroten en weet anderen met mijn enthousiasme en optimisme te inspireren zonder ze de les te leren. Ik zie dat terug bij studenten; als ze binnenkomen als eerstejaars zijn de meesten niet echt bezig met duurzaamheid en kiezen ze onze opleiding omdat het lekker breed is. Maar gedurende de drie jaar dat ze bij ons zijn, vormen ze hun eigen visie op gebied van duurzaamheid. Dat vind ik heel mooi om te zien zeker als ik ze na de opleiding nog spreek. Zo is een student gaan werken bij de Milieustraat in Tilburg en houdt hij zich bezig met reststromen, een andere student is bij REWIN de circulaire transitie gaan versnellen en weer een ander maakt armoede in Tilburg bespreekbaar en bedenkt daarvoor mooie initiatieven. De zaadjes die wij hebben mogen planten komen tot bloei en zie je terug in de keuzes die ze maken.’

Hoe verpak jij het onderwerp duurzaamheid in je lespraktijk?

‘Voor mij is het belangrijk dat het op logische en toepasbare wijze in de lessen terugkomt. Ik zeg mijn studenten altijd dat als ik niet kan uitleggen waarom iets belangrijk is, ik het onderwerp niet zal behandelen. Een mooi voorbeeld is de periode waarin studenten hun eigen onderneming moeten opzetten. Ze krijgen dan les over financiën, maar ook over de ecologische en sociale impact van ondernemen. Ik geef ze mee waarom toekomstbestendig ondernemen duurzaam is. En niet alleen uit idealistische overwegingen maar ook om bedrijfskundige redenen (klantbehoefte, efficiëntie) of juridische. Hiermee wil ik ze meegeven dat duurzaamheid niet alleen iets is voor mensen met een groen hart of voor activisten, maar juist ook voor de ‘gewone’ mens. Het onderliggende doel van deze periode is niet zozeer het opzetten van een eigen onderneming, als wel gericht op vaardigheden zoals kritisch denken, meervoudige waardecreatie en denken vanuit een collectieve behoefte.’

En op welke manier bereik je de studenten, die misschien helemaal geen interesse hebben?

‘Door met pakkende voorbeelden van bedrijven als Patagonia, Adidas of Dopper – die ook niet perfect zijn – te laten zien dat duurzaamheid niet zo stoffig is als ze soms denken. Ik geloof heel erg in het goede gesprek met de student, zodat ze kritisch leren denken en vaardigheden ontwikkelen om door de mooie praatjes van bedrijven heen te kijken. Zo gaan ze toch met een andere bril naar de wereld om zich heen kijken. Ik daag ze uit creatief te zijn en kansen te zien om met hun ondernemingsidee nog meer ecologische- en sociale impact te maken.’

Wat is de rol van de school daarin?

‘Die is groot en voorwaardescheppend; duurzaamheid is volledig verweven in het curriculum van Yuverta Tilburg en sterk verankerd in de overige domeinen van de Whole School Approach, de methode die hier leidend is. Naast docent ben ik ook één van de duurzaamheidscoördinatoren en met het team zetten we duurzaamheid stevig neer binnen zowel de verschillende opleidingen als binnen de ondersteunende diensten. Duurzaamheid is bij de vestiging Tilburg geen keuzevak meer en niet iets wat je erbij doet; het is als thema volledig geïntegreerd in het onderwijs.

Het onderwijs zelf is natuurlijk ook toe aan een transformatie naar meer betekenisvol leren: niet alleen gericht op het individu, maar ook op de rol van het individu binnen de maatschappij. Dat vraagt veel van het onderwijs, dat al kampt met onderbezetting, gebrek aan tijd en veranderkracht. Ik geloof sterk in de verbinding en het belang van intensievere vormen van samenwerken. Zowel binnen het onderwijs als daarbuiten en met andere sectoren, zowel publiek als privaat.’

Ben je privé ook veel bezig met duurzaamheid?

‘Nou, ik houd er rekening mee, maar ik ben geen koploper. Ik probeer bewust om te gaan met mijn voeding, energie en afval. Met vrienden en familie voer ik graag het gesprek, luister ik naar ze en probeer ik ze te inspireren zonder belerend te zijn. Mijn vrouw en ik zijn ook bewust bezig om duurzame waarden en normen over te brengen bij onze kinderen (2 en 5 jaar oud). Zo is mijn vrouw de absolute koningin van Marktplaats, waar veel van onze spullen (inclusief de Sinterklaascadeaus!) vandaan komen.

En mijn kinderen zijn de beste motivator om de wereld toekomstbestendiger te maken natuurlijk!’

Wat adviseer je docenten als ze hun lessen en hun vak ook willen verduurzamen?

‘Kijk naar de voorbeelden om je heen! Laat je studenten zien dat duurzaamheid meer is dan een ‘linkse hobby’. En ga vooral met ze in gesprek en luister naar ze. Duurzaamheid moet niet gaan over wat je allemaal niet mag, maar over hoe je samen kunt toewerken naar een mooie, hoopvolle toekomst.’

Tekst: Trisha Goossens | Foto: uit eigen beheer

Ken jij een duurzame docent? Meld die aan via duurzamedocent.nl/aanmelden!

 

Meer inspiratie:

De beste studie gaat over de thema’s van deze tijd

Wat maakt de studie Global Responsibility and Leadership van de Rijksuniversiteit Groningen zo goed? We leggen die vraag voor aan student Max Eisenbart.

De rol van onderwijs in leren een ‘zelf’ te zijn

Prestatiedruk en meetlust in het onderwijs ontnemen leerlingen de kans op school een ‘zelf’ te ontwikkelen. Gert Biesta biedt docenten visies.

Naar andere economie-onderwijs

Veel economiedocenten vinden het lastig actuele voorbeelden in hun lessen te gebruiken. Tijd om dat te veranderen.