Geef mbo-leerlingen vers geoogste veldbonen en laat ze daar een eetbaar product van maken dat zo in de winkel zou kunnen liggen. Dat is wat MBO Terra in Groningen deed met Project Veldboon voor eerstejaars van de opleiding Food, life and innovation. Een goed voorbeeld van een duurzaam leermiddel. Drie leerlingen vertellen wat zij ervan leerden.
Een pizzabodem gemaakt van veldbonen.
‘We kregen de opdracht van veldbonenmeel een product te maken. Iemand uit ons groepje eet geen gluten, dus waren we er snel uit en hebben we een glutenvrije pasta gemaakt’, vertelt Lisa Rubingh (19) uit Stadskanaal. ‘Omdat de boon veel eiwitten en vezels bevat, bedachten we als doelgroep mensen die dat extraatje goed kunnen gebruiken, zoals sporters die spieren willen kweken of ouderen, voor het behoud van hun spieren.’
Ook in de andere groepen bleken Italiaanse producten favoriet. Elina Zanstra (20) uit Groningen en Derk Feenstra (23) uit Leeuwarden kwamen na een brainstorm eerst uit op vegan kaas. Elina: ‘Maar toen het na meerdere pogingen niet lukte om de smaak goed te krijgen en het een korrelige, natte, gelachtige textuur bleef houden, zijn we in de laatste week snel overgestapt op onze tweede optie: een pizzabodem.’
Het bleef natuurlijk niet bij het bedenken alleen, de leerlingen hebben hun producten ook gemaakt en uitgebreid getest. Derk: ‘We hebben de pizza laten proeven aan medestudenten, docenten en de opdrachtgever. De reacties waren positief. Mensen vonden het lekker omdat het veel weg had van pizza. De smaak was wel even wennen en anders dan men verwachtte.’
Elina Zanstra en Derk Feenstra van het MBO Terra in Groningen maken een veldbonenpizza.
Ruimte voor actuele thema’s
Project Veldboon is een goed voorbeeld van een duurzaam project ingezet als leermiddel op school. Voedsel is een toegankelijk en dankbaar onderwerp om leerlingen te leren over de voedselketen, klimaatverandering en hoe zij daar zelf de regie in kunnen nemen. Juist met de veldboon kun je meer doen dan het als veevoer aan koeien te geven, wat nu vooral gebeurt. Door leerlingen in vijf weken een eetbaar product, een flyer en een verpakking te laten bedenken, komen ze in aanraking met allerlei actuele duurzame thema’s: minder vlees eten en de methaan-uitstoot terugdringen (de boon als vleesvervanger), de bio-industrie (dierenleed), lokale ingrediënten gebruiken en geen soja uit Brazilië halen (de boon groeit in Nederland, dus nauwelijks CO2 voor transport), ontbossing (voor sojateelt in het Amazonegebied), het stikstofprobleem (de wortels van de boon houden stikstof vast), het overmatig gebruik van kunstmest (niet nodig voor veldbonen) en voedselefficiëntie (plantaardige voeding niet door dieren laten omzetten in vlees, maar het zelf opeten).
Korte voedselketen
‘Toen ik begon, wist ik niks over de eiwit-voedseltransitie. We hebben geleerd dat lokaal verbouwen van voedsel erg belangrijk en duurzaam is, net als de keuze van het gewas en het belang van een gezonde bodem’, vertelt Derk. ‘De eerste duurzame stap is minder consumeren. We eten met z’n allen te veel of gooien te veel weg. Ook is het beter voor onze gezondheid. Een groot probleem in onze maatschappij is niet voor niks overgewicht.’
Voor Lisa, vegetariër, was het bekender terrein, zij deed eerder een koksopleiding. ‘Voeding vind ik interessant. Wat het doet met je lichaam en de wereld. Vanuit mijn vorige opleiding wist ik wel iets over eiwitten, maar niet heel veel. Verder heb ik geleerd over de voedselketen, en dat je die zo kort mogelijk moet houden. Je ziet in zo’n project hoeveel je voor de natuur kunt doen en dat is nodig omdat de wereld het anders niet gaat redden.’
Elina, wiens ouders al twintig jaar een biologische supermarkt hebben in Drachten, vond het lokale aspect mooi. ‘De veldbonen kwamen zó van het land waar wij les hadden, dus was er nauwelijks transport nodig.’
Onderzoeken en uitvinden
Het werken in projectvorm heeft meer voordelen. Denk aan het leren plannen, de taken verdelen, nadenken over doelgroepen en marketing, samenwerken, presenteren. En als je daar ook nog een prijs mee wint, is het helemaal geslaagd. ‘We kregen gelijk te maken met dingen waar je je eerst nooit mee bezig hield: productontwikkeling, duurzame en milieuvriendelijke verpakking, voedingswaarden en doelgroepen. Het is leuk om een eindproduct af te leveren aan een opdrachtgever, maar beloond worden met de Impact Prijs was echt top!’
Derk merkte dat hij meer leerde door zelf aan de slag te gaan: ‘In een les wordt veel verteld, maar vaak komt niet alles binnen. Door dingen te onderzoeken en uit te vinden, onthoud je het veel beter.’
Leren voor de toekomst
Alle drie onderschrijven ze het belang van dit soort duurzame projecten op school. Lisa vindt school dé plek om te leren voor werk en over het leven. Volgens Elina kan het bedrijven ook tijd schelen: ‘Door samen te werken met scholen kunnen ze vraagstukken oplossen, terwijl wij ervan leren.’ Derk vindt duurzame projecten op school echt iets van deze tijd en voor in de toekomst. ‘Ik denk dat er in elke sector wel dingen beter kunnen.’
Tekst: Trisha Goossens | Foto’s: MBO Terra
Meer inspiratie:
Friese voorlopers aan het woord
Een podium vol duurzame docenten
